Środki artystyczne
Poeci, pisarze i niemal każdy kto pisze stosują środki stylistyczne mające wpłynąć na wyobraźnię czytelnika, wzbudzić emocje zachwytu, strachu albo niechęci. Wzbogacają one tekst tak aby nie był nudny ani też nużący. Dzięki nim staje się on ciekawszy, a treść bardziej wyrazista i lepiej przemawiająca do wyobraźni i uczuć czytającego.
Kliknij na wyraz aby otrzymać jego opis.
Zdarto żagle, ster prysnął, ryk wód, szum zawiei,
Głosy trwożnej gromady, pomp złowieszcze jęki,
Ostatnie liny majtkom wyrwały się z ręki,
Słońce krwawo zachodzi, z nim reszta nadziei.
Wicher z tryumfem zawył, a na mokre góry
Wznoszące się piętrami z morskiego odmętu
Wstąpił genijusz śmierci i szedł do okrętu,
Jak żołnierz szturmujący w połamane mury.
Ci leżą na pół martwi, ów załamał dłonie,
Ten w objęcia przyjaciół żegnając się pada,
Ci modlą się przed śmiercią, aby śmierć odegnać.
Jeden podróżny siedział w milczeniu na stronie
I pomyślił: szczęśliwy, kto siły postrada,
Albo modlić się umie, lub ma z kim się żegnać.
– powtarzanie tego samego wyrazu lub zwrotu na początku kilku kolejnych zdań, wersów, strof np. Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała; Na piasku: bez trzewika była i pończoszki; Na piasku drobnym, suchym, białym na kształt śniegu
– nadaje przedmiotom i zjawiskom cechy istot żywych np. w domu dostatek mieszka i porządek, ciche grusze siedzą
Antropomorfizacja (Antropomorfizm, inaczej uosobienie)
– przypisywanie przyrodzie żywej i martwej ludzkich cech i motywów postępowania; wyobrażanie sobie bogów na podobieństwo człowieka
np. Gdzieniegdzie otyłego widać brzuch harbuza,
Wtoczył się jak gość między buraki czerwone
– uroczysty zwrot do adresata, bezpośredni zwrot do kogoś lub czegoś z prośbą o coś np. „Tymczasem przenoś moją duszę utęsknioną… Wszak to me zaręczyny, zagrajże Jankielu…”, „O wolności!”
– przymiotniki określające rzeczownik; działają na wyobraźnię np. drewniana szafa, biały ptak
Onomatopeja (dźwiękonaśladownictwo)
np. jęczy,syk, stukot kopyt końskich
np. Tu kapusta, sędziwie schylając łysiny,
Siedzi i zda się dumać o losach jarzyny
wdział więc, jak mógł najprędzej
np. pola malowane zbożem,
bursztynowy świerzop
– postawienie pytania, na które odpowiedź jest niemożliwa lub oczywista (z góry określona) np. I po co to wszystko?
Dodatkowe wyjaśnienia.
Animizację można najkrócej zdefiniować jako:
rodzaj metafory polegającej na przypisywaniu przedmiotom martwym, zjawiskom natury lub pojęciom abstrakcyjnym właściwości żywych istot.
Przykładami animizacji mogą być np. wyrażenia: nadzieja umarła, komórka mi zdycha, przebiegła mi przez głowę pewna myśl, gryzło go sumienie, ponieważ takie czynności jak umieranie, bieganie, gryzienie mogą w sensie dosłownym odnosić się tylko do istot żywych, a nie do rzeczowników, z którymi zostały w tych wyrażeniach zestawione.
Antropomorfizacja to — mówiąc najkrócej — szczególny rodzaj animizacji, a dokładniej: rodzaj przenośni polegający na przypisywaniu cech ludzkich przedmiotom, zjawiskom lub pojęciom abstrakcyjnym.
Różnica jest niewielka. Animizacja to przypisanie czemuś cech jakiejkolwiek istoty żywej, a antropomorfizacja — określonej istoty: człowieka. Tak więc każda antropomorfizacja jest zarazem animizacją, ale tylko niektóre animizacje mają charakter antropomorfizacji. Przykładami antropomorfizacji mogą być wyrażenia: gwiazdy mówią mi…, nawet niebo płacze. Bogatym skarbcem antropomorfizacji są bajki i baśnie, w których występują zwierzęta i przedmioty obdarzone ludzkimi cechami: mówiące, myślące, kochające, współczujące itd.
Personifikacja jest w pewien sposób zbliżona do antropomorfizacji. W niektórych słownikach oba te pojęcia są nawet utożsamiane, jednak różnica między nimi jest znacząca, gdyż personifikacja to: rodzaj metafory polegający na przedstawianiu pojęć abstrakcyjnych, przedmiotów martwych, zjawisk przyrody i zwierząt jako postaci ludzkich.
O ile antropomorfizacja poprzestaje na przypisaniu czemuś cech ludzkich, to personifikacja idzie dalej, gdyż polega na przedstawieniu czegoś w postaci człowieka. Jeśli więc mówimy o gadających jabłkach, płaczących kamieniach, myślących sowach itp., stosujemy tylko antropomorfizację. Jeśli zaś przedstawimy np. śmierć lub sprawiedliwość w postaci kobiety albo lato jako młodzieńca, posłużymy się już personifikacją.