Filozofia starożytna
VII–V w. p.n.e. – filozofia przyrody (Tales z Miletu, Heraklit z Efezu); V–IV w. p.n.e. – sofiści (Protagoras z Abdery, Sokrates), cynicy (Antystenes z Aten, Diogenes z Synopy); IV w. p.n.e. – całościowe koncepcje filozoficzne (Platon i Arystoteles); III w. p.n.e. – IV n.e. – stoicy (Zenon z Kition, Seneka, Epiktet), epikurejczycy (Epikur, Lukrecjusz), sceptycy (Pyrron z Elidy), neoplatończycy (Plotyn).
Jeden z głównych poglądów filozofii starożytnej to epikureizm. Nazwa tego kierunku wywodzi się od jego twórcy Epikura (około IV do III wieku przed naszą erą). Epikureizm głosi pochwałę życia i ucieczkę od cierpień. Główną maksyma epikurejczyków była maksyma „carpe diem” czyli ciesz się chwilą. Epikurejczycy głosili żeby cieszyć się z tego co przynosi obecny dzień i „chwytać” z życia jak najwięcej. Innym ważnym poglądem filozoficznym znanym w starożytności był stoicyzm. Za ojca stoików uznaje się Zenon z Kiton (około III wieku przed naszą erą). Stoicy głosili, żeby kierować się w życiu zasadą złotego środka. Czyli żeby zachować umiar we wszystkim co się robi. Ideałem stoików był jednak także człowiek, który ze spokojem przyjmuje wszystko to, co się zdarza. Odważnie staje wobec przeciwności losu, nie rozpacz gdy dotknie go nieszczęście, ale i z umiarkowaną radością przyjmuje wszystko to co dobre. Właśnie w od postawy stoików wzięło się popularne powiedzenie „stoicki spokój”, które oznacza postawę spokoju niezależnie od tego co wydarza się w życiu.
Filozofia średniowieczna
VI w. – augustynizm (św. Augustyn); XI–XIII w. – wczesna scholastyka (Anzelm z Canterbury, Pierre Abelard), scholastyka (Aleksander z Hales, św. Bonawentura); XIII– XIV w.– tomizm (św. Tomasz z Akwinu).
W średniowieczu można wyróżnić trzy główne kierunki filozoficzne. Były to: augustynizm, tomizm i franciszkanizm. Nazwy wszystkich trzech nurtów pochodzą od imion myślicieli, którzy dali początek poszczególnym ruchom. „Ojcem” augustynizmu był święty Augustyn. Charakterystyczne dla tej filozofii jest dualistyczne widzenie świata. Człowiek pojmowany jest jako istota skazana na nieustanne rozdarcie między tym co ziemskie a tym co niebieskie. To co ziemskie jest cielesne i związane z grzechem, jest jednak naturalnym miejscem życia człowieka. To, co niebieskie jest święte, metafizyczne i jest celem ziemskiego życia. Tomizm to kierunek filozoficzny, który wziął swą nazwę od imienia świętego Tomasza. Tomizm to filozofia w dużej mierze pokrewna z myślą stoików. Człowiek jest według świętego Tomasza jednym z bytów, mających swe ściśle określone miejsce na drabinie wszystkich bytów. Najwyżej na niej jest Bóg. Franciszkanizm wziął swój początek od świętego Franciszka. Święty głosił radość ze świata i pochwałę bożego stworzenia. Miłością darzył nie tylko ludzi lecz wszystkie stworzenia. Głosił również ubóstwo i pokorną służbę Bogu.
W średniowiecznej wierze, filozofii ale także sztuce i literaturze funkcjonował jeszcze jeden bardzo istotny motyw. Był to motyw „tańca śmierci” tak zwany „dance makabre„. Przedstawiono ów motyw jako korowód ludzi należących do różnych stanów i zawodów i śmierć. Motyw ten przypominać miał człowiekowi o jego skończoności. O tym, że niezależnie od tego jakie miejsce zajmuje na ziemi i tak będzie musiał stanąć oko w oko ze śmiercią.
Filozofia nowożytna
Filozofia odrodzenia.
W odrodzeniu dominował antropocentryzm, to znaczy, że człowiek stał w centrum renesansowego światopoglądu. Dobrze ilustruje to maksyma Terencjusza, który mówił: „Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce.” Warto także wymienić irenizm, który głosił przeciwstawianie się temu co złe oraz machiawelizm. Nazwa tego ostatniego kierunku pochodzi od Noiccola Machiavelego. Mówił on iż najważniejsze jest dobro kraju. W polityce, uzasadnione są zdrada i podstęp jeśli prowadzą do ważnych celów.
Filozofia romantyzmu
W romantyzmie warto zwrócić uwagę na mesjanizm. W myśl mesjanizmu miało nastąpić odrodzenie ludzkości za sprawą wybranego człowieka lub pewnej zbiorowości. Mesjanizm w polskiej literaturze znany jest z utworów Adama Mickiewicza. Charakterystyczny jest także dla polskiej literatury Winkelriedyzm. Głosił on, iż poprzez zbrojne powstanie Polski, do walki staną też inne narody,
Filozofia pozytywizmu
W pozytywizmie ważny był organicyzm, pogląd filozoficzny w myśl którego społeczeństwo funkcjonuje niczym organizm. Każdy człowiek ma w nim do spełnienia pewne funkcje. To buduje ściśle zależności wiążące społeczeństwo i jednostkę. Warto wymienić także ewolucjonizm, mówiący o tym iż świat podlega nieustannym zmianom, stopniowemu udoskonalaniu (darwinizm). Ważny był także determinizm według którego na jednostkę i jej życie wpływa wiele czynników od niej niezależnych takich jak na przykład kraj lub moment historyczny, w którym przyszła na świat.
Filozofia współczesna
Filozofia Młodej Polski
Filozofia Młodej polski to filozofia schyłku wieku, stąd widoczny dekadentyzm. Patronują jej trzej wielcy filozofowie Schopenchauer, Nietzsche i Bergson. Filozofia Schopenchuera to jednoczesny pęd do śmierci ale i miłości, nieustanne poszukiwanie stanu wiecznego szczęścia, czyli nirwany. Nietzsche głosił filozofię siły i kultu wybitnych jednostek (nadludzi). Natomiast bergsonizm charakteryzuje wiara w witalność i siłę życia ale i uczucia zwątpienia powodowane schyłkiem stulecia.
Filozofia dwudziestolecia międzywojennego
W dwudziestoleciu królował behawioryzm, który głosił śmierć introspekcji i mówił iż poznać człowieka można tylko przez jego zachowanie. Jednocześnie także wówczas pojawia się psychoanaliza i Freud, wedle którego prawdziwą droga do poznania człowieka jest odkrycie nieświadomości. Ważnym nurtem jest egzystencjalizm, który ukazywał nicość ludzkiego życia i ogrom wysiłku jaki musi włożyć człowiek w budowanie siebie. Czołowi egzystencjaliści to Sartre i Camus.
[ViaviWordPressTimeline timelineid=”5″]Na podstawie: