Spis wybranych dogmatów i zarządzeń Kościoła katolickiego nawiązujących do poglądów teorii filozoficznych.
Definicja dogmatu wg I Soboru Watykańskiego z Konstytucji „Dei Filius”: Wiarą boską i katolicką(fide divina et catholica) należy wierzyć w to wszystko, co zawiera się w słowie Bożym spisanym lub przekazanym i jest do wierzenia przedkładane przez Kościół – albo uroczystym orzeczeniem, albo zwyczajnym i powszechnym nauczaniem – jako objawione przez Boga.
Dlaczego powstała ta strona? Większość z nas umie czytać i pisać. Takie czasy! Zadajemy sobie mnóstwo pytań i często przychodzą nam do głowy pomysły, nad którymi ludzkość głowi się od wieków. Dobrze jest znać stanowisko swojego Kościoła (tu: rzymskokatolickiego) co do poglądów, które wielu chrześcijan głosi, nie zdając sobie sprawy, że stają się heretykami (wyraz archaiczny, ale dobrze oddaje rzeczywistość). Wybrałem te dogmaty, które z moich obserwacji, są często ignorowane przez moich współwyznawców. Nie oceniam ich, ale przyjmuję jako pogląd, który jeśli nadal chcę być wyznawcą tego kościoła, mam podzielać.
553 – Potępienie teorii o preegzystencji dusz Preegzystencja (przedistnienie) – wiara w istnienie duszy przed poczęciem człowieka.
Ogłoszono na Soborze Konstantynopolitańskim II dnia 3 maja 553 roku (przeciw teorii Orygenesa).
Hinduizm
W hinduizmie wiara w przedistnienie jest powszechna. Stanowi jeden z najważniejszych elementów owej religii. Święte pisma hinduizmu mówią o tym bardzo otwarcie. Duchowni hinduscy również głoszą wiarę w predestynację. Wiąże się to przede wszystkim z reinkarnacją.
Buddyzm
Choć buddyści wykorzystują koncepcję reinkarnacji, ma ona w ich rozumieniu niewiele wspólnego z preegzystencją, gdyż buddyści nie wierzą w ogóle w istnienie duszy.
Chrześcijaństwo
W chrześcijaństwie idea ta była popierana przez Orygenesa. Według niej Bóg stworzył na początku świata określoną liczbę dusz. Wszystkie z wyjątkiem duszy Jezusa Chrystusa zgrzeszyły, ale w różnym stopniu. Te, które miały najmniej grzechów, zostały aniołami, te, które najwięcej, diabłami. Te, które miały pośrednią liczbę grzechów, otrzymały ludzkie ciała. Idea ta została potępiona przez Kościół Powszechny na II soborze w Konstantynopolu w roku 553.
Wierzenia Słowian
Słowianie wierzyli, że dusza ludzka istnieje przed narodzinami i przylatuje w dniu narodzin do łona matki pod postacią ptaka: bociana (wiosna, lato) bądź lelka (jesień, zima)
1513 – O nieśmiertelności duszy
Ogłoszona na Soborze Laterańskim V w 1513 roku bulla papieska Leona X „Apostolici regiminis”
(VIII sesja Soboru). Greccy „Ojcowie Kościoła” jak Justyn (100-165 n.e.) i Ireneusz (140-202 n.e.) twierdzili, że dusza jest śmiertelna, a Tertulian (155-220 n.e.) sądził wręcz, że jest tożsama z ciałem.
Dusza jest rozważana w wielu teoriach filozoficznych, począwszy od filozofów starożytnej Grecji. Jej wpływ poprzez sumienie na sposób myślenia i zachowania często, w tychże teoriach, ma istotne znaczenie poznawcze. Zawsze też ma decydujący wpływ na postawy moralne ludzi.
1546 – O przyjęciu świętych ksiąg i Tradycji
Dekret przyjęty 8 kwietnia 1546 roku na Soborze Trydenckim, na którym uznano Tradycję za równorzędne źródło wiary w stosunku do Biblii: „(…) prawda i zasady postępowania znajdują się w księga spisanych i tradycjach niepisanych, które Apostołowie otrzymali z ust samego Chrystusa lub sami pod natchnieniem Ducha Świętego przejęli i tak je przekazali niejako z rąk do rąk, aż do naszych czasów”.
1564 – Potępienie teorii predestynacji
Podczas Soboru Trydenckiego potępiono kalwińską teorię predestynacji.
Predestynacja – koncepcja religijna, według której losy człowieka (jego zbawienie lub potępienie) są z góry określone przez wolę Boga.
Augustyn z Hippony
Zagadnienie predestynacji pojawiło się po raz pierwszy w trakcie kontrowersji pelagiańskiej. Augustyn z Hippony wykazywał błąd pelagianizmu, twierdzącego, że wola ludzka obecnie jest tak samo wolna, jak przed upadkiem Adama i Ewy. Akcent położony przez doktora Kościoła na niezbędność łaski Chrystusa dla wolnej woli człowieka, został przez niektórych zrozumiany jako implicite uzależniający człowieka całkowicie od woli Boga. Według tej logiki osoby, odchodzące z tego świata w stanie niepojednania z Bogiem, czynią to z powodu tajemniczych wyroków Bożych. Zarzuty te zaczęto podnosić pod koniec życia biskupa Hippony. W 429 r. Prosper z Akwitanii napisał list do Augustyna o problemach biskupów Prowansji i Marsylii, którzy nie mieli sympatii pelagiańskich, jednak nie rozumieli, jak można połączyć predestynację z doktryną o wolnej woli. Według ich rozumienia nauki Augustyna człowiek był marionetką spełniającą Boże plany. Do Augustyna napisał także pewien Hilary, przekazując obawy pewnych osób wobec groźby fatalizmu: jeśli jest predestynacja, jaki jest cel upominania bliźnich?. Augustyn pokazywał, że Bóg wzbudza w sercu człowieka pragnienie kosztowania rozkoszy duchowych, a to w niczym nie ogranicza wolności wyboru.
Współcześnie uważa się, że predestynacja nie dotyczy pojedynczego człowieka, nie oznacza konkretnego ustalenia jego losu (wiecznego zbawienia lub potępienia), ale dotyczy powszechnego porządku zbawczego Boga, dostępnego dla wszystkich ludzi. Jezus Chrystus oddał swe życie za wszystkich ludzi i zaprasza do wiary w Niego. Wynika to m.in. z tego, że słowa Chrystusa na Ostatniej Wieczerzy (Mt 26, 28) o przelaniu Jego krwi (czyli śmierci na krzyżu) „za wielu”, należy rozumieć w znaczeniu semickim, co oznacza „za wszystkich”. Człowiek może więc Łaskę Bożą przyjąć lub ją odrzucić. Ostateczny los poszczególnego człowieka nie jest z góry określony, pojedynczy człowiek nie jest przeznaczony do zbawienia lub potępienia; człowiek dąży do zbawienia lub potępienia przez całe swoje życie, a jego ostateczny los zostaje wyjawiony na Sądzie Ostatecznym. Natomiast predestynacja do grzechu jest uważana za nie do pogodzenia z powszechną wolą zbawczą Boga.
Inne odłamy chrześcijaństwa oraz w islamie mają odmienne podejście do tego zagadnienia.
1864 – Potępienie rozdziału państwa od Kościoła i doktryn modernistycznych Ogłoszone przez Piusa IX w encyklice„Quanta cura”,dnia 8 grudnia 1864.
Pisze w niej m.in.: „ów zbawienny wpływ […] Kościół katolicki z postanowienia i nakazu swego Boskiego Założyciela winien, bez żadnych przeszkód, wywierać aż do skończenia świata, tak na poszczególnych ludzi, jak też na narody, ludy i ich władców”.
Dalej mówi: „szalonym pomysłem[jest], że wolność sumienia i kultu jest własnym prawem każdego człowieka, które powinno być ogłoszone i sformułowane w ustawie w każdym właściwie ukonstytuowanym społeczeństwie.A nadto że obywatele mają prawo do wolności w każdej dziedzinie życia, które nie może być ograniczane przez jakąkolwiek władzę, czy to świecką czy to kościelną. Dzięki temu prawu mogą oni swoje poglądy jawnie i publicznie głosić, zarówno poprzez ustne wypowiedzi jak też za pośrednictwem publikacji, czy w jakikolwiek inny sposób.
[…] A przeto wszystkie i każda z osobna przewrotną opinię i naukę oddzielnie wymieniając w tym Piśmie, Naszą powagą Apostolską je odrzucamy, piętnujemy i potępiamy, a chcemy oraz polecamy, by one przez wszystkich katolickiego Kościoła synów uznane były za odrzucone, napiętnowane i potępione.
[…] Nie przestawajcie też nigdy głosić wiernym, że wszelkie prawdziwe szczęście, jakie staje się udziałem ludzi, pochodzi z naszej wspaniałej religii i wywodzącej się od niej nauki oraz z praktykowania jej zasad. […] Nie omieszkajcie też nauczać, że władza królewska udzielona została nie tylko po to, aby władać nad światem, ale szczególnie po to, aby bronić Kościoła”.
Papież Pius IX załącza do encykliki dodatek „Syllabus Errorum”,w którym potępia 80 modernistycznych doktryn, m.in. panteizm ; deizm ; pogląd, że filozofia nie powinna opierać się o autorytety i że powinna być oderwana od nadnaturalnego Objawienia; swoboda w wyborze religii; pogląd, że inne religie także mogą być prawdziwe i prowadzić do zbawienia; pogląd, że osoby duchowne mogą być sądzone przez władze świeckie; że szkoły publiczne powinny być kierowane wyłącznie przez władze świeckie ; że królowie i książęta są wyłączeni spod jurysdykcji Kościoła ; rozdział państwa od Kościoła; socjalizm, komunizm, tajne stowarzyszenia i towarzystwa biblijne; możliwość buntu wobec legalnej władzy; świeckie zaręczyny i świecki ślub.
1950 – Potępienie poligenizmu Poligenizm (gr. „wiele początków”) – pogląd głoszący, że rodzaj ludzki pochodzi od wielu par przodków, nie zaś od jednej pierwotnej, jak to twierdzi monogenizm (gr. „jeden początek”).
Pius XII w encyklice „Humani Generis” potępił poligenizm. Zgodnie z encykliką musimy więc wierzyć, że cała ludzkość pochodzi od Adama i Ewy: „Jeśli zaś chodzi o inna hipotezę, mianowicie poligenizm, to synowie Kościoła wcale już nie mają podobnej wolności.
na podstawie stron: http://www.filozofia.3bird.net/ , https://pl.wikipedia.org